Günümüzde adı bipolar bozukluk olan bu hastalığın eski zamanda ki adı manik depresif olmaktadır. Türkçemizde olan karşılığına bakılırsa iki uçlu veya iki kutuplu bozukluk olan duygu bozukluğu olarak bilinir. Bipolar bozukluk tanısı alan hastalar hayatları boyunca bir takım dönemlerden geçerler bunlar depresyon, hipomani, karma dönemler olmaktadır.
Ancak bahsedilen dönemlerden yalnızca depresyon meydana gelirse bipolar tanısını koymak için yeterli bir neden değildir. Fakat hasta en az bir mani dönemi ve bir karma dönem geçirmiş ise bir takım tanı yolları ile Bipolar tip 1 tanısı alırken, bir depresyon ve hipomani dönemlerinden geçmiş ise Bipolar tip 2 olarak tanısı konulmaktadır.
Bazı hastalar ise sürekli olarak depresyon geçirirler yani bunlar devamlı tekrarlayan depresyondur ve tek uçlu bozukluk tıp dilinde ise Unipolar olarak tanı konulabilir.
İçindekiler
Bipolar Bozukluğu Olanlarda Görülen Davranışlar
Kişilerin duygu haline bakıldığında ise sıklıkla birkaç hafta süresince sürekli ve baskın bir biçimde hissedilen şiddetli duygu durumu olarak tanımlanabilir. Depresyon döneminde hastaların duyguları iç açıcı değidir, mutsuz ve üzgünlerdir. Ancak mani dönemine girildiğinde bu tam tersi olur neşeli ve mutlu bir duygu durumunu görürüz.
Bipolar Bozukluk Tedavisi ve İlaçları
Bipolar bozukluğu olan hastalar hastaneye yatırılır, fakat manik yada depresif atak döneminde ise hastaneye yatırılır. Bu hastalık her zaman nüksetmez, çok şiddetli atak durumu varsa, riskli davranışlar ve intihar düşüncesi varsa derhal hastaneye yatırılmalıdır.
Gelelim bipolar bozukluk tedavisinde kullanılan ilaçlara;
Bipolar Bozukluk İlaçları
Aşağıda vereceğim ilaçlarlar bipolar bozukluk ilaçlarıdır.
- Depakin
- Carbamazepine,
- Lamortigine,
- Topiramate,
- Oxcarbazepine
- Neurontin,
- Olanzapine,
- Aripiprazole,
- Risperidon
Bipolar bozukluk tedavisinde hastalığın evresine göre 3 farklı ilaç sınıfı kullanılmaktadır. Bu ilaçlar hastalığın durumuna göre verilir. Antidepresan, ruh hali stabilizatörleri, antipsikotikler ile tedavi sürecine başlanır fakat sadece ilaç tedavisi yeterli olmayabilir, hasta aynı zamanda terapiye de gidebilir.
Bipolar bozukluk tedavisinde en çok kullanılan ilaç türü lityum karbonattır, çünkü maniyi azaltmakta ve depresyonun tekrarlamasını önlemede oldukça etkilidir.
Bipolar Bozukluk Tedavisi Ne Kadar Sürer
Üzülerek söylemem gerekir ki bipolar bozukluk yaşam boyu devam edebilir bu sebeple yaşam boyu ilaç kullanılması önerilmektedir. Ayrıca depresif ve manik dönemleri önleyebilmek adına sürekli olarak doktor kontrolü ve tedavi önerilmektedir.
Bipolar Bozukluk Hastalığına Yakalanmanın Bir Yaşı Var Mı
En çok genç yaşlarda görülse de her yaş gurubunda olan insanlarda görülme olasılığı bulunmaktadır. Yetişkin kişilerde en çok 15 ile 35 yaş aralığında meydana gelirken erkeklerde 18 yaş ve kadınlarda ise 20 yaşlarında meydana gelmektedir.
Özellikle Bipolar hastası olan kişiler bu hastalığın ilk evresi olan dönemi 20 yaşlardan daha önce yaşamaktadırlar. Bu nedenle ileri yaşlar da veya çocukluk yaşlarında başlaması az sayıda görülmektedir. Genetik faktöre bakılırsa aile bireylerinde bipolar hastalığı olan birey varsa bu hastalarda bipolar daha erken yaşlarda başlayabilmektedir.
Bipolar Bozukluğu Olan Kişilere Nasıl Davranılmalı
Öncelikle bipolar bozukluğu(manik depresif) olan kişilerin ailelerinin desteği çok önemlidir. Hastanın eşi varsa eşi, yoksa ailesi her türlü tedaviye katılmalıdır. Hastanın ailesi ve eşinden destek görmesi iyileşme sürecini hızlandıracaktır. Ailesi ve eşi destek olan hastalarda manik ve depresif ataklar diğer hastalara göre daha az görülmektedir.
Bipolar Bozukluk Testi ile Kendinizi Değerlendirin
Öncelikle söylemeliyim bu kesinlikle tıbbi bir test değildir sadece kendinize soracağınız 11 soru ile bipolar bozukluk testi çözüp, tahminde bulunabilirsiniz. Fakat bu sizin hasta olacağınızın anlamına gelmez.
Şimdi gelelim bu 11 belirtiye;
- Aşırı duygusal tepkiler yaşamak yani aşırı bir şekilde neşeli yada aşırı bir şekilde hüzünlü olmak.
- Ufacık problemleri bile kafaya takmak ve mutsuz olmak.
- Uyuşturucu yada alkol bağımlısı olmak yada içinizde bu tür yasaklı maddelere karşı bir eğilim olması.
- Çok fazla uyumak yada tersi de olabilir çok az uyumak.
- Başladığınız işleri yarıda bırakma diğer tabir ile maymun iştahlılık.
- Bir karar aldıktan sonra çok pişman olmak, bu tür kararların hayatınızda çoğalması.
- Odaklanma da sıkıntılar yaşamak.
- Birden bire çok seri düşünmek ve konuşmak.
- Bazen çekingen olmak bazense etrafa sataşma duyguları arasında gidip gelmek.
- Her şeyi yanlış anlamak, aşırı derecede hassas olmak.
- Aniden narsist olmak, kendini fazla sevmek ve özgüven patlaması yaşamak.
Arkadaşlar dediğim gibi bunların olması sizde bipolar bozukluk olacağı anlamına gelmez, daha bir çok problem var ama yinede bu duyguların hepsini birey yaşar.
Bipolar Bozukluk Tanısı Nasıl Konur
Bazı kriterlere uyması gerek özellikle DSM-IV kriterlerine göre değerlendirilmeli. Ayrıca mani dönemi, karma dönem veya hipomani dönemlerinden en az birisinin olduğu tanımlanmalıdır.
Hastanın depresyon hikayesi olabilir bu önemli değildir çünkü bipolar 1 teşhisi için depresyon olmazsa olmazlardan biri değil. Bunların yanında semptomların şiddeti, ne zamandır var, önceki hastalıkları gibi bir çok konuda hasta değerlendirilir.
Özellikle o dönemlerde var olan depresyon karma, mani ve hipomani dönemlerinin tanısını koyama da zorluk çıkartır. Önce yaşadığı mani, karma ve hipomani dönemleri net olarak saptanamıyor ise bu sefer tek uçlu depresyon olma ihtimali işin içine girer.
Genetik faktör araştırılır, aile Bipolar hastalığı olup olmadığı araştırılarak elde edilen bilgiler bir parça tanıda yardımcı olabilir. Ancak kesin ve net bir tanının konulması için doktor tarafından hastanın karma, hipomani veya mani dönemlerinin akut rahatsızlık döneminde tanı konulması ile gerçekleşmektedir.
Fakat buna rağmen bazen net olarak bu tanı koyulamaz ve diğer psikiyatrik hastalıklar ile karışabilmektedir. Ancak düzenli biçimde kontroller yapılarak tanının ne olduğu kesinleşir. Bu alanda uzmanlaşmış doktorlar ile ve aynı doktora gidilmesi önemlidir.
Bipolar Bozukluk Tipleri Nelerdir
Bipolar 1 : Mani dönemi veya karma dönemlerinden kesinlikle bir tanesinin olması şarttır. Depresyon dönemi ile hipomani dönemlerinde oluşan alt bir tip. Bir kişiye Bipolar 1 teşhisinin koyulabilmesi için kesinlikle karma dönem yada mani dönemden bir tanesinin olması gerekir. Bu hastalığın alt tiplerine göre Bipolar 1 bozukluk daha güçlü ve şiddetli olabileceğinden hasta hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekebilir.
Bipolar 2 : Depresyon ve hipomani dönemlerinin olduğu alt tip bipolar 2’dir.
Siklotimi : Bu tipte ise iki yıl süresince hafif derecede depresyon ancak majör depresyon şiddetinde olmamalı. Ayrıca hipomani dönemlerinin arka arkaya geldiği 2 aydan daha fazla süren üzüntü, mutsuzluk yani iyilik durumunun olmadığı alt tip olarak tanımlanabilir. Süreklilik yani kronikleşebildiği için borderline kişilik bozukluğu oluşabilir.
Dünya Üzerinde Ne Kadar Bipolar Hastası Vardır
Toplam olarak halk arasında görülme sıklığına bakarsak bu oran % 1 ile % 2 arasına değişkenlik gösterebilir. Ayrıca ülkemizde olan bipolar hastalarını bu oran ile genellersek yaklaşık 750.000 kadar bipolar hastası olduğunu fark ederiz. Belki şimdiye kadar bu kadar çok olduğunu tahmin etmezdiniz.
Çünkü kişiler bu rahatsızlığın çok az görüldüğünü yada bu hastalığa yakalananların yalnızca kendisinde olduğunu düşünmesinden kaynaklanmaktadır. Bahsettiğimiz tam olarak bipolar bozukluk teşhisi konulmuş hastalardır. Ancak birde bipolar 1 veya 2 tipleri ile eşleşmeyen alt çeşitlerine ayrılan bipolar gurupları bulunmaktadır.
Bunlar ise yaklaşık olarak %2.5 ile %7.5 arasında bir değere sahiptirler. Ayrıca bütün dünyada yaşanılan coğrafi konum, ırk gibi etkenlerin bir değişikliğe neden olmadığı bilinmektedir.
